Là một tỉnh ở đồng bằng sông Cửu Long, Hậu Giang được thành lập vào năm 2004 do tách ra từ tỉnh Cần Thơ cũ. Sau khi tỉnh Hậu Giang chính thức đi vào hoạt động, các cấp ủy đảng trong tỉnh đã quan tâm đến hoạt động của MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội.

 Tuy nhiên, việc đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội trong tỉnh còn nhiều hạn chế, bất cập; tình trạng hành chính hóa, chạy theo thành tích, hoạt động mang tính bề nổi… ở cấp huyện, cấp tỉnh gây khó khăn cho cấp cơ sở. Từ thực trạng trên, Ban Dân vận Tỉnh ủy tham mưu cho Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Chỉ thị số 22-CT/TU ngày 18/6/2006 về “Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng, tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức và nâng cao chất lượng hoạt động của Mặt trận và các đoàn thể ở cơ sở”. Ngày 08/12/2009, Bộ Chính trị ban hành Kết luận số 62-KL/TW “Về tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của MTTQ Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội”. Đây là điều kiện thuận lợi để các cấp ủy đảng trong tỉnh triển khai thực hiện việc tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của MTTQ Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội.

Qua hơn 6 năm triển khai thực hiện Kết luận số 62-KL/TW của Bộ Chính trị và gần 10 năm triển khai thực hiện Chỉ thị số 22-CT/TU của Tỉnh ủy, hoạt động của MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội từ tỉnh đến cơ sở đã có nhiều đổi mới và đạt được những kết quả quan trọng. Các cấp ủy đảng đã tăng cường sự lãnh đạo, luôn đề cao vai trò, vị trí của MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội, tạo mọi điều kiện để MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, đảm bảo quyền và nghĩa vụ của đoàn viên, hội viên. Đồng thời, các cấp ủy đảng phối hợp với MTTQ và các đoàn thể kiểm tra, giám sát đối với các tổ chức trong hệ thống chính trị và cán bộ, đảng viên trong việc thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, về chức trách, nhiệm vụ và thái độ phục vụ nhân dân.

Luôn phát huy tinh thần năng động, sáng tạo và thực hiện tốt quyền làm chủ của nhân dân, MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội tỉnh Hậu Giang đã đề xuất nhiều chủ trương, chính sách với cấp ủy đảng, chính quyền có liên quan tới quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp của các tầng lớp nhân dân. Do đó, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân từng bước được cải thiện; nhiều mô hình tập hợp quần chúng mới, sáng tạo, có hiệu quả như: Ngày hội đại đoàn kết toàn dân tộc ở khu dân cư, Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, cuộc vận động “Ngày vì người nghèo”, “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, “Gia đình 05 không, 03 sạch”; phong trào “Thi đua lao động giỏi”, “Phụ nữ tích cực học tập lao động sáng tạo, xây dựng gia đình hạnh phúc”; sản xuất kinh doanh giỏi; “Năm xung kích phát triển kinh tế, xã hội và bảo vệ Tổ quốc”, “Bốn đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp”, “Cựu Chiến binh gương mẫu”, “Giúp nhau xóa đói, giảm nghèo”, Chung tay xây dựng nông thôn mới và văn minh đô thị… Các cuộc vận động, phong trào, chương trình phối hợp tham gia xây dựng Đảng, chính quyền đã góp phần quan trọng vào việc phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội, quốc phòng - an ninh, xây dựng hệ thống chính trị của tỉnh.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của MTTQ Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội vẫn tồn tại một số hạn chế. Một số cấp ủy, cán bộ, đảng viên chưa nhận thức đầy đủ về vai trò, vị trí của công tác dân vận; một số nội dung, phương thức hoạt động chưa phù hợp với cơ chế mới, chưa đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng và quyền lợi chính đáng của đoàn viên, hội viên; công tác tuyên truyền, vận động chưa có sức hấp dẫn đối với một số tầng lớp nhân dân. Công tác củng cố, xây dựng và phát triển tổ chức của các đoàn thể còn nhiều hạn chế; công tác phối hợp giữa MTTQ với các đoàn thể chưa chặt chẽ, thiếu đồng bộ; thực hiện quyền giám sát và phản biện xã hội đối với các hoạt động của chính quyền và đội ngũ cán bộ, công chức còn chưa theo kịp với sự chuyển biến của công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế. Chế độ, chính sách và điều kiện, kinh phí hoạt động của MTTQ và các đoàn thể còn nhiều khó khăn, nhất là ở cấp cơ sở.

Nguyên nhân chủ yếu là một số cấp ủy đảng chưa quan tâm lãnh đạo đúng mức đối với việc đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của MTTQ và các đoàn thể. Sự chủ động phối hợp và tạo điều kiện của chính quyền các cấp để MTTQ và các đoàn thể hoạt động còn nhiều hạn chế. Chưa có sự phối hợp chặt chẽ trong hoạt động của MTTQ và các đoàn thể các cấp ở một số phong trào, cuộc vận động dẫn đến sự trùng lắp, chồng chéo, hiệu quả thấp. Mặt trận, các đoàn thể chưa thật sự năng động, sáng tạo trong việc giao chỉ tiêu thi đua cho phù hợp với điều kiện của địa phương, cơ sở…

Để khắc phục những hạn chế, bất cập đó và thực hiện tốt Kết luận số 62-KL/TW của Bộ Chính trị, Chỉ thị số 22-CT/TU của Tỉnh ủy, theo chúng tôi, trong thời gian tới các cấp ủy đảng trong tỉnh Hậu Giang cần quan tâm thực hiện tốt một số nội dung sau:

Một là, tiếp tục tổ chức triển khai, quán triệt những nội dung đã nêu trong Kết luận 62-KL/TW của Bộ Chính trị (khóa X), Chỉ thị số 22-CT/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy gắn với Chương trình hành động số 173 ngày 13/8/2013 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Hậu Giang về thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về “Tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới” nhằm làm chuyển biến, nâng cao hơn nữa nhận thức của toàn bộ hệ thống chính trị về vị trí, vai trò của công tác dân vận hiện nay, từ đó nâng cao trách nhiệm của từng cấp ủy đảng đối với nhiệm vụ lãnh đạo, xây dựng Mặt trận và các đoàn thể vững mạnh.

Hai là, hệ thống chính quyền, nhất là các sở, ban, ngành chủ động phối hợp, tạo điều kiện thuận lợi cho MTTQ và các đoàn thể hoạt động và tham gia thực hiện một số chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, tránh phối hợp hình thức, chồng chéo, trùng lắp, hiệu quả thấp. Đồng thời, xem xét, đề xuất trình Ban Thường vụ Tỉnh ủy cho ý kiến điều chỉnh việc khoán kinh phí gắn liền với biên chế của MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội như hiện nay.

Ba là, MTTQ, các đoàn thể phải xác định: Đổi mới nội dung, phương thức hoạt động là công việc thường xuyên, đòi hỏi sự chủ động, sáng tạo của mỗi tổ chức, mỗi cấp, phù hợp với đặc điểm địa phương, cơ sở; xây dựng mối quan hệ gắn bó, chặt chẽ trong phối hợp hành động, tạo thành phong trào quần chúng rộng lớn, có nội dung, hình thức phong phú, đa dạng của các tầng lớp nhân dân. Vì vậy, Đảng đoàn Ủy ban MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội, Ban Thường vụ Tỉnh đoàn hàng năm phải xây dựng (hoặc điều chỉnh) đề án, chương trình, kế hoạch đổi mới nội dung, phương thức hoạt động cho phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của đơn vị và tình hình thực tế tại địa phương.

Để khắc phục tình trạng hành chính hóa, chạy theo thành tích, MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội, các tổ chức hội quần chúng cần giảm bớt các hội nghị, hội thi, hội diễn… mang tính bề nổi, không cần thiết ở cấp huyện, cấp tỉnh. MTTQ tỉnh và từng đoàn thể nhân dân nên quy định báo cáo chung theo định kỳ tháng, quý, 6 tháng, năm, chuyên đề lớn, không báo cáo riêng từng ban chuyên môn. Đồng thời, chỉ giao chỉ tiêu thi đua những công việc lớn, đúng chức năng, nhiệm vụ cụ thể của từng đoàn thể, không nên giao chỉ tiêu tràn lan, chia ra nhiều tiêu chí; xem xét những bất cập trong quy định về chế độ báo cáo, chỉ tiêu thi đua… để có điều chỉnh cho phù hợp.

Bốn là, Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy hướng dẫn Ủy ban Kiểm tra các cấp trong tỉnh hàng năm đưa chương trình kiểm tra, giám sát đối với công tác dân vận, Mặt trận, các đoàn thể vào chương trình kiểm tra, giám sát của cấp ủy cùng cấp, giúp MTTQ và các đoàn thể trong tỉnh thực hiện tốt vai trò, chức năng nhiệm vụ, góp phần cùng với hệ thống chính trị trong tỉnh thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Hậu Giang lần thứ XIII và Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ XII của Đảng.