Trong thời gian qua, tình hình an ninh trật tự khu vực biên giới của tỉnh cơ bản ổn định; việc phân giới cắm mốc trên tuyến biên giới của tỉnh cơ bản hoàn thành (7/7 cốt mốc đã xây dựng hoàn thành). Tuy nhiên, tình hình kinh tế - xã hội của các địa phương hai bên biên giới còn nhiều khó khăn, dân cư thưa thớt, trình độ dân trí một bộ phận dân cư còn thấp, cuộc sống vật chất và tinh thần của người dân gặp nhiều khó khăn, một số người không có giấy tờ tùy thân đầy đủ nên đã dẫn đến những hành vi vi phạm quy chế biên giới, gây khó khăn cho công tác quản lý.
Xác định đối ngoại Nhân dân là một bộ phận quan trọng trong công tác đối ngoại của Đảng, góp phần tích cực vào việc giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, mở rộng quan hệ hữu nghị, hợp tác, tạo điều kiện quốc tế thuận lợi cho công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; thực hiện chủ trương, đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng nói chung, đối ngoại Nhân dân nói riêng, Tỉnh ủy Đắk Lắk đã ban hành Chỉ thị số 18-CT/TU ngày 09/8/2012 về tiếp tục đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại Nhân dân trên địa bàn tỉnh. Đồng thời chỉ đạo cấp ủy, chính quyền, MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội cụ thể hóa Chỉ thị thành các chương trình, kế hoạch thực hiện đạt hiệu quả; chỉ đạo thành lập Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam tỉnh; chỉ đạo Ban Dân vận Tỉnh ủy Đắk Lắk tổ chức ký kết Bản ghi nhớ phối hợp công tác với Ban Dân vận Đảng Nhân dân Cách mạng Campuchia tỉnh Mondulkiri, Vương quốc Campuchia, nhằm tham mưu, theo dõi, tổng hợp, phối hợp các hoạt động đối ngoại Nhân dân của MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội và lực lượng vũ trang.
Trong thời gian qua, công tác đối ngoại Nhân dân của tỉnh từng bước được tăng cường và đạt một số kết quả nhất định. Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, Liên hiệp các Tổ chức hữu nghị tỉnh và các tổ chức chính trị - xã hội tỉnh đã từng bước củng cố, phát huy vai trò nòng cốt trong các hoạt động đối ngoại Nhân dân, nhằm tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau, mở rộng quan hệ hợp tác, tình hữu nghị đoàn kết giữa Nhân dân tỉnh Đắk Lắk và Nhân dân các nước, đặc biệt là Nhân dân nước bạn Campuchia; chủ động tham gia công tác vận động viện trợ phi chính phủ nước ngoài và động viên kiều bào chung sức, chung lòng xây dựng quê hương; xây dựng đường biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác cùng phát triển… góp phần tích cực trong việc phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh giữa hai tỉnh và hai nước chung đường biên giới.
Thông qua bản Ghi nhớ phối hợp công tác, Ban Dân vận Tỉnh ủy Đắk Lắk và Ban Dân vận Đảng Nhân dân Cách mạng Campuchia tỉnh Mondulkiri, Vương quốc Campuchia bước đầu đã đạt được một số kết qua như: tham mưu Tỉnh ủy Đắk Lắk, Đảng Nhân dân Cách mạng Campuchia tỉnh Mondulkiri lãnh đạo MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội, lực lượng vũ trang của hai bên thực hiện các hoạt động đối ngoại Nhân dân và những nội dung thỏa thuận ký kết của từng tổ chức; tăng cường hoạt động giao lưu, trao đổi học tập kinh nghiệm về công tác dân vận cũng như công tác vận động quần chúng; tuyên truyền, vận động Nhân dân tỉnh Đắk Lắk và tỉnh Mondulkiri nói chung, Nhân dân các huyện biên giới nói riêng thực hiện tốt quy chế biên giới, gìn giữ mối quan hệ đoàn kết, hỗ trợ, giúp đỡ lẫn nhau; vận động Nhân dân không vượt biên trái phép; ngăn ngừa những âm mưu phá hoại mối quan hệ láng giềng hữu nghị truyền thống giữa hai dân tộc; phối hợp phòng chống tội phạm; hỗ trợ phát triển kinh tế; xây dựng các hội hữu nghị; phối hợp quy tập hài cốt liệt sỹ; triển khai chương trình phối hợp giữa các cấp, các ngành…
Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội của hai tỉnh đã phối hợp tiến hành sơ kết, tổng kết một số biên bản thỏa thuận hợp tác, trong đó, biên bản mang tính chất dài hạn, các nội dung thỏa thuận ký kết hợp tác đã đáp ứng yêu cầu, phù hợp với chủ trương, chính sách của hai tỉnh. Tiêu biểu như: Bản cam kết “Xây dựng đường biên giới hòa bình, hữu nghị giữa tỉnh Đắk Lắk - tỉnh Mondulkiri” của Ủy ban MTTQ tỉnh Đắk Lắk và Ủy ban MTTQ tỉnh Mondulkiri; bản ghi nhớ “Chung tay xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị” giữa Tỉnh đoàn Đắk Lắk và Hội Liên hiệp Thanh niên tỉnh Mondulkiri và “Thỏa thuận hợp tác vì hòa bình và phát triển giai đoạn 2012 - 2017” giữa Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Đắk Lắk với Sở Công tác Phụ nữ, Hội Phụ nữ tỉnh Mondulkiri. Thông qua các biên bản ghi nhớ, Ủy ban MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội hai tỉnh thường xuyên tuyên truyền vận động Nhân dân, đoàn viên, hội viên tăng cường công tác quản lý biên giới, công tác phân cắm mốc trên đất liền giữa Việt Nam và Campuchia. Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Đắk Lắk phối hợp với Liên hiệp các Tổ chức hữu nghị, Hội hữu nghị Việt Nam - Campuchia và các đoàn thể tỉnh Đắk Lắk tổ chức tuyên truyền các hoạt động hòa bình, đoàn kết, hữu nghị trong các tầng lớp Nhân dân. Hội Liên hiệp Phụ nữ hai tỉnh chỉ đạo tổ chức kết nghĩa giữa Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Ia Rvê, huyện Ea Súp với xã Noong Khơ Lấc, huyện Cô Nhéc, tỉnh Mondulkiri; hỗ trợ xây dựng 01 nhà công vụ tặng Sở Công tác Phụ nữ tỉnh Mondulkiri. Tỉnh đoàn Đắk Lắk phối hợp với Hội Liên hiệp Thanh niên tỉnh Mondulkiri tăng cường hợp tác, chia sẻ công tác thanh niên giữa huyện Buôn Đôn, Ea Súp, tỉnh Đắk Lắk với huyện Cô Nhéc, tỉnh Mondulkiri. Bên cạnh đó, thanh niên hai tỉnh cũng đã tổ chức nhiều hoạt động như tặng quà gia đình có công; giúp đỡ chuyên gia và quân tình nguyện Việt Nam; tổ chức khám bệnh và cấp phát thuốc miễn phí cho người dân có hoàn cảnh khó khăn; thăm và tặng quà cho các em học sinh nghèo học giỏi và hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn tại huyện Cô Nhéc.
Các đơn vị lực lượng vũ trang tỉnh Đắk Lắk đã phối hợp với lực lượng vũ trang tỉnh Mondulkiri tổ chức giao ban định kỳ, đột xuất theo cơ chế luân phiên; thường xuyên phối hợp trong công tác tuần tra, kiểm soát song phương bảo vệ đường biên, mốc giới, giữ gìn an ninh trật tự trong khu vực biên giới, phòng chống tội phạm và giải quyết các thủ tục xuất nhập cảnh vùng biên giới; giúp Nhân dân Campuchia qua lại thăm thân, tham quan, du lịch, chữa bệnh theo các thỏa thuận đã ký kết; tổ chức thăm hỏi xã giao nhân dịp các ngày lễ, Tết… Các đồn biên phòng tỉnh và các Trung đội bảo vệ biên giới của Tiểu khu Quân sự tỉnh Mondulkiri phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể tổ chức tuyên truyền hàng trăm buổi, với hàng vạn lượt người tham gia, góp phần nâng cao ý thức trách nhiệm cho người dân trong công tác bảo vệ vững chắc an ninh biên giới, tích cực hưởng ứng, tham gia xây dựng địa bàn biên giới vững mạnh; tham mưu cho chính quyền các cấp tiến hành nhiều đợt khảo sát song phương trên biên giới, bảo vệ an toàn cho các đoàn khảo sát, tu sửa và tôn tạo các cột mốc biên giới.
Có thể khẳng định, việc ký kết Biên bản Ghi nhớ giữa Ban Dân vận Tỉnh ủy Đắk Lắk và Ban Dân vận Đảng Nhân dân Cách mạng Campuchia tỉnh Mondulkiri là phù hợp với chủ trương đối ngoại của Tỉnh ủy Đắk Lắk và Đảng Nhân dân Cách mạng Campuchia tỉnh Mondulkiri, qua đó giúp cho lãnh đạo hai tỉnh tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo các hoạt động đối ngoại Nhân dân; giữ gìn mối quan hệ láng giềng đoàn kết, hữu nghị truyền thống lâu đời.
Để tiếp tục triển khai có hiệu quả Bản ghi nhớ giữa Ban Dân vận hai tỉnh Đắk Lắk và Mondulkiri, hai bên đã thống nhất và ký biên bản phối hợp năm 2017, tiếp tục tham mưu lãnh đạo hai tỉnh trong công tác dân vận, trọng tâm là vận động Nhân dân trên các tuyến biên giới xây dựng mối quan hệ hữu nghị, truyền thống và xây dựng đường biên giới hòa bình, hữu nghị và phát triển; tạo điều kiện để các đơn vị lực lượng vũ trang, MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội, hội hữu nghị của hai tỉnh Đắk Lắk và Mondulkiri làm tốt công tác đối ngoại Nhân dân, vận động Nhân dân hai bên biên giới thực hiện tốt Quy chế Biên giới và những nội dung đã được ký kết, ghi nhớ của từng tổ chức; tăng cường các hoạt động giao lưu, trao đổi học tập kinh nghiệm về công tác dân vận cũng như công tác vận động quần chúng.
Từ những kết quả thực hiện các nội dung phối hợp giữa Ban Dân vận Tỉnh ủy Đắk Lắk và Ban Dân vận Đảng Nhân dân Cách mạng Campuchia tỉnh Mondulkiri, Vương quốc Campuchia và các hoạt động đối ngoại Nhân dân của MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội, lực lượng vũ trang của hai bên, có thể rút ra được một số kinh nghiệm cơ bản như sau:
Một là, cấp ủy, chính quyền, MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội, lực lượng vũ trang các cấp, đặc biệt là các địa phương có đường biên giới tiếp giáp với Campuchia phải nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của công tác đối ngoại Nhân dân để từ đó quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo các hoạt động đối ngoại Nhân dân sẽ hiệu quả hơn.
Hai là, MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị phát huy vai trò nòng cốt, phối hợp với lực lượng vũ trang, đặc biệt là với Bộ đội Biên phòng triển khai các hoạt động đối ngoại Nhân dân nhằm tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau, mở rộng hợp tác, tình hữu nghị, đoàn kết giữa Nhân dân tỉnh Đắk Lắk với Nhân dân tỉnh Mondulkiri; tổ chức nhiều hoạt động giao lưu văn hóa, trao đổi, kết nghĩa, thăm viếng giữa các tổ chức, đoàn thể hai bên; vận động kiều bào chấp hành tốt pháp luật nước bạn, tích cực tham gia các hoạt động đối ngoại Nhân dân tại nước bạn.
Ba là, phải tranh thủ và phát huy mối quan hệ tình cảm, sự ủng hộ của các tổ chức, cá nhân và nhân sĩ ở nước bạn, là cầu nối, từ đó mở rộng mối quan hệ hữu nghị, thân thiện giữa hai tỉnh.
Bốn là, Ban Dân vận Tỉnh ủy, MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị và lực lượng vũ trang tỉnh cần phải phối hợp chặt chẽ, tổng hợp đánh giá kết quả thực hiện các hoạt động đối ngoại Nhân dân, tham mưu cấp ủy kịp thời lãnh đạo, chỉ đạo giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện.
Năm là, hàng năm cần tăng cường công tác ngoại giao đoàn, trao đổi đoàn qua đó kịp thời trao đổi thông tin, thảo luận những vấn đề liên quan đến tình hình của hai nước, hai tỉnh, kịp thời tham mưu, đề xuất, phối hợp xử lý những tình huống phức tạp mới nảy sinh ngay từ ban đầu. Tăng cường hợp tác, hữu nghị, hiểu biết lẫn nhau trên tinh thần “hiểu bạn là hiểu mình, giúp bạn là tự giúp mình” giữ vững tình đoàn kết keo sơn, gắn bó giữa hai dân tộc, hai tỉnh với tinh thần “mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững”.